معرفی سنگهای آنتیک و ایده پدید آمدن آنها

سنگ آنتيک از قرار دادن قطعات شکسته سنگ و خرده سنگ کنار هم (ضايعات و باطله هاي سنگهاي تراورتن) و چسباندن آنها با ملاتهائيکه پايه زريني دارد توليد مي شوند و به عبارتي از مجموع و ترکيب باطله ها و ضايعات سنگهاي تزئيني تراورتن با مواد افزاينده مختصر ديگر بدست ميآيند.

ايده پديد آمدن سنگهاي آنتيک از آنجا شکل گرفت که طراحان و آرشيتکت ها بمنظور هر چه زيباتر کردن فضاها اعم از فضاهاي بيروني و دروني ساختمانها و کف پوش ها و محوطه سازيهاي بيروني نياز به سنگهايي با فاکتورهاي مورد نظر خويش را احساس مي نمودند بعلاوه پيشرفت صنعت ساختمان و سليقه هاي مختلف اين نياز را بيان ميکرد که سنگهايي با طرحهاي مختلف و فاکتورهايي فيزيکي و مکانيکي کيفيت بالا و قيمت مناسب بايد در دسترس باشد.

2- تشکيل ضايعات:

معمولاً در هنگام استخراج معادن تراورتن بويژه در مواقعيکه سنگ داراي کيلواژ، درزه و شکاف و شکستگي باشد و درزه هاي موجود در سنگ بيکديگر نزديک باشند مقدار زيادي و حدود 20% ضايعات بصورت سنگ لاشه ايجاد مي شود که اين مواد بعنوان محصولات جانبي معدن بحساب مي آيند. البته توليد و ايجاد ضايعات از طريق ديگر هم صورت ميگيرد و آن کارخانجات فرآوري سنگ تزئيني تراورتن مي باشد که با توجه به تناژوزني يک تن سنگ تراورتن ورودي به کارخانه ي فرآوري جهت برش و تهيه پلاک حدود 35% آن بعنوان ضايعات در نظر گرفته مي شود و بطور کلي در کارخانجات سنگ ابعاد سنگ زير cm10 Í cm10 بعنوان باطله در نظر گرفته مي شوند. 25% از باطله هاي معادن سنگ ايران بازيافت مي شوند باطله حاصل از معادن سنگ ايران دو برابر استاندارد جهاني است. بيشترين حجم باطله به معادن سنگ گرانيت مي باشد.

3-عوامل مهم تشکيل ضايعات و باطله هاي سنگهاي تزئيني:

1- کارخانجات سنگ با توجه به قله هاي آورده شده به کارخانجات، که اين قله ها داراي شکافهايي بوده که در موقع برش توسط قله بر در کارخانه باعث ضايعات بيشتر شده و از استحکام معمول محصول نيز ميکاهد.
2- براساس آمار بدست آمده ، يک تن سنگ زمانيکه از معدن خارج ميگردد 50% آن ناسالم و غير قابل استفاده است که ضمن ايجاد ضايعات در نتيجه مصرف کننده بايد براي هر يک تن سنگ دو برابر بهاي آنرا بپردازد.
3- معمولاً پلاکهائيکه در کارخانجات سنگبري، استفاده ميگردند يا توليد مي شوند بعلت عدم دقت در حمل غالباً باعث ايجاد شکستگي در لبه ها، ترکها و يا خراش در سطح ساب خورده مي شود و باعث ايجاد ضايعات مي شود.
4- توسط دستگاه بلوک بر
5- توسط اره گروههاي چند تيغه اي
6- توسط چکش
7- چنانچه امتداد لايه ها بموازات راستاي چين خوردگي نباشد سنگ شکستگي بيشتري دارد
8- تأثير گسله هاي و درزه ها بر سنگها
9- سنگهاي واقع در نواحي شکسته
10- روند استخراج در جهت عکس شيب طبقات نباشد
11- معادنيکه بروش انفجاري استخراج ميگردند در اثر ضربه انفجار بميزان زيادي درزه ايجاد مي شود که در زمان برش يا صيقل منجر به شکستن پلاک و ايجاد ضايعات ميگردد
12- توسط دستگاه سيم برش هنگام برش سنگ

4- مقايسه کاربردي ضايعات سنگهاي گرانيتي و تراورتن:

1- بسته بنوع سنگ مي توان از آنها استفاده هاي زيادي کرد، اگر سنگهاي ضايعاتي از نوع آذرين باشند که سخت مي باشند مي توان از آنها براي توليد سنگفرش استفاده نمود، ولي اگر سنگهاي نرم باشند مانند تراورتن مي توان آنها را به پودرسنگ تبديل نمود يا از آنها براي تهيه سنگهاي آنتيک که در نماها استفاده مي شود بهره برد.
2- معادن سنگ گرانيت 25% معادن سنگ را تشکيل ميدهند و بيشترين ضايعات سنگها هم مربوط به سنگ گرانيت ميباشد زيرا روش استخراج در اين معادن فاصله زيادي با استانداردهاي جهاني دارد ولي در معادن سنگ نرم از جمله تراورتن با توجه به استفاده از روشهاي مکانيزه ، مقدار باطله در حد کمي است و در گذشته قطعات کوچک سنگ تراورتن در معادن دپو مي شدند ولي هم اکنون با افزايش قيمت سنگ، فرآوري اين قطعات از نظر اقتصادي توجيه پذيراست.

5- دلائل استفاده از ضايعات سنگهاي تراورتن جهت توليد سنگهاي آنتيک:

1- مقاومت قابل قبول سنگهاي تراورتن
2- سختي کم
3- قابليت ساب و برش
4- استحکام بالا و شکل پذيري 5- بلوري بودن
6- چگالي زياد
7- زيبايي ظاهر
8- وجود تخلخل جهت چسبيدن کامل به ملات
9- سهولت دسترسي
10- عدم امکان آلتره شده ذخاير آن
11- تنوع رنگها 12- ارزاني نسبت به ساير سنگها
13- عدم وجود ساختارهاي تکنونيکي بروي اين ذخاير بدليل جوان بودن آنها(کوارترنر)
14- شرايط استخراج ايده آل دارند بهمين دليل اغلب با لايه بندي افقي، شيب کم و در نقاط کم ارتفاع و قابل دست يابي تشکيل ميگردند
15- مقاومت فشاري
16- جذب رطوبت
17- در مقابل قليايي ها مقاومند
18- و از دلائل ديگر افزايش صادرات سنگهاي تراورتن باعث بالا رفتن توان مالي معدنکاران و ايجاد واحد فرآوري باطله شده.

6- شرايط استفاده از ضايعات سنگهاي تراورتن در توليد سنگهاي آنتيک:

1- قطعات سنگ بايستي از نظر وضعيت ميکروتکتونيکي و وجود درزه و شکافها ارزيابي شوند
2- قطعات سنگ مورد نظر بايستي قابليت برش و سايش و مقاومت در جهات مختلف با در نظر گرفتن تجربه کارگر سنگبر
3- مشاوره با استاد کارسنگ4- بررسي سطح صيقلي سنگ از نظر زيبايي و قيمت گذاري و بازاريابي
5- شرايط فني برش
6- انجام آناليز کاني شناسي بروش اشعه مجهول (x –Ray) در چند نمونه بارز Typical جهت بررسي حضور کاني هاي رسي و کوارتز در سنگهاي آهکي
7- تهيه چند مقطع نازک از نمونه هاي ضايعات جهت بررسي تأثير پديده آلتراسيون در سنگ 8- انجام محاسبات تعيين ذخيره دپوي باطله ضايعات سنگ
9- ارائه طرحهاي بهره برداري و بررسي فني و اقتصادي
10- بحث بر روي بهره برداري ضايعات سنگهايي که در برابر قليايي ها مقاومند مانند آهک متراکم، دولوميت، مرمر، منيزيت و ماسه سنگهاي آهکي.

7- سنگهايي که شرايط لازم جهت توليد سنگهاي آنتيک را دارند:

ضايعات سنگهايي که در برابر قليايي ها مقاومند مانند آهک متراکم، دولوميت، مرمر، منيزيت و ماسه سنگهاي آهکي.

8- ويژگيهاي سنگهاي آنتيک براساس مطالعات انجام شده:

1- مقاوم درمقابل سايش
2- تنوع رنگ در آنها (بيش از 20 رنگ مختلف)
3- داراي عمر مفيد و طولاني
4- داراي وزن کم
5- صادرات آنها بسهولت انجام ميگيرد چون بسته بندي آنها هم بسهولت انجام مي شود
6- قابليت تحمل گرمايي بالايي دارند بهمين دليل در ساخت فضاي خارجي شومينه ها مورد استفاده قرار ميگرند
7- در فضاي داخلي و خارجي ساختمانها مورد استفاده قرار ميگيرند
8- مصونيت در مقابل يخ زدگي
9- بسادگي قابليت برش دارند
10- اين سنگها در اثر قرارگرفتن در معرض عوامل آلاينده کثيف شده و بهمان کيفيت قابل تميز شدن مي باشند
11- به مدلهاي مختلف مي توان آنها را توليد نمود
12- محل توليد آنها در مناطقي که نيروي کار ارزان و توليد محصولات با روشهاي دست ساز انجام گيرد
13- اين محصولات نياز به نگهداري کم دارند
14- تکنولوژي توليد اين محصولات با بکارگيري حداکثر مواد طبيعي و حداقل افزودني(چسب و رزين) انجام ميگيرد
15- ضد آتش
16- جاذبه انرژي
17- درمحيطهاي سالم و بهداشتي مانند بيمارستانها، خدمات غذايي، محيطهاي تحصيلي، خانه هاي بهداشت مورد استفاده قرار گيرند
18- در محيطهاي مرطوب و خيس بکار ميروند
19- رنگ بخشي از اجزاء سنگ محسوب مي شود و در زمان طولاني بصورت ثابت در مي آيد
20- چسب ها يا ملاتهاي اين محصولات الزاماً نبايستي رنگ آميزي شوند و رنگ آميزي آنها به انتخاب مصرف کننده است و سليقه اي است.

9- مقايسه سنگهاي آنتيک و سنگهاي طبيعي(پلاک سنگها):

1- سنگهاي آنتيک از تنوع بيشتري نسبت به سنگهاي طبيعي برخوردارند.
2- از نظر مقاومت سنگهاي آنتيک در برابر فشار، انعطاف پذيري و يخ زدگي و خراش برداري از وضعيت بهتري نسبت به سنگهاي طبيعي برخورداند.
3- وزن سنگهاي آنتيک نسبت به سنگهاي طبيعي کمتر است بهمين دليل در صنعت ساختمان از مطلوبيت بيشتري برخوردارند.
4- سنگهاي آنتيک در ضخامتهاي کمتري قابليت برش و قالب گيري دارند.
5- از نظر قيمت سنگهاي آنتيک بعلت بکار بردن چسب هاي رزين بعنوان چسباننده ذرات بيشتر از سنگهاي طبيعي مي باشند
6- از لحاظ مقدار باطله سنگهاي آنتيک ضايعات نداشته چون خود آنها از باطله سنگهاي طبيعي توليد شده اند.
7- سنگهاي طبيعي بعلت وجود رگه و برش در حمل و نقل حدود 15% پرت دارند ولي سنگهاي آنتيک طوري بهم فيکس مي شوند که تا هنگام نصب هيچگونه آسيبي نمي بينند.
8- از لحاظ وزني سنگهاي آنتيک بطور چشمگيري سبکتر از سنگ طبيعي مي باشند.
9- از نظر نصب بمراتب آسانتر و راحتر از سنگهاي طبيعي مي توانند نصب شوند.

10- آناليز شيميايي باطله هاي تراورتن جهت توليد سنگهاي آنتيک:

کربنات کلسيم ca co3، سيليس Sio 2، پيريت Fes2، کربنات کلسيم و منيزيوم Ca Mg Co3، رس Fe2 o3 + Al 2o3 ، سولفات So 4 -2، مواد آلي c

11- تأثيرات تنوع رنگهاي سنگ در توليد سنگهاي آنتيک:

1- سنگهاي آهکي درشت و متبلور بدليل جلا و درخشندگي، در صورتيکه رنگهاي شفاف داشته باشند از مرغوبيت بهتري برخوردارند.
2- سنگهاي آهکي با بافت اُ اُليتيک در مقطع صيقلي( سنگ نماي تراش و صيقل خورده) در صورتيکه از رنگ شفاف و مناسب برخوردار باشند ممکن است زيبايي خاص داشته باشند.
3- متن يکدست و يکنواخت در سنگهاي آهکي ميکريتي مثل سنگ آهکهاي کرتاسه، ائوسن و اليگوسن ايران (سازندقم، آسماري، جهرم) وسنگهاي آهکي سازند هاي مختلف ژوزسيک، بدليل دارا بودن رنگهاي مختلف از سياه تا خاکستري، کرم، زرد و ليمويي و سفيد مي توانند ايده آل باشند.
4- سنگهاي آهکي داراي پوسته درشت مثل استراها بدليل اينکه ساختمان داخلي فسيلها در مقاطع مختلف در يک سطح صيقلي نمايش داده مي شوند ممکن است نماي جذابي داشته باشند.

12- ابعاد ضايعات و باطله هاي پلاکها وکاربرد آنها:

1- ضخامت 2 الي 2.5 سانتي متر جهت پوشش نماي خارجي و کف ساختمان و يا پوشش ديواره هاي داخلي ساختمان.
2- ضخامت 5 الي 7 سانتي متر براي استفاده در پله ساختمانها.
3- ضخامت 5 الي 10 ميلي متر و ابعاد 20 × 10 سانتي متر بعنوان کاشي و جهت پوشش نماي داخلي حمام و آشپزخانه، در اينحالت دقت در يکنواخت بودن ضخامت و طول و عرض کاشي و گونيا بودن اضلاع بسيار مهم است.

13- چسبانده هاي سنگهاي آنتيک:

1- چسبانده ها داراي ترکيبات ساختاري رزيني هستند که به همراه با پر کننده ها براي چسباندن دانه ها بکار ميروند و پس از سخت شدن، پر کننده ها را کاملاً بهم فيکس مي نمايند و سنگي فشرده و مقاوم را بوجود مي آورند.
2- رايج ترين چسب ارگانيکي که مورد استفاده قرار ميگيرد رزين پليمري غير اشباع و چسب اورتومتاليک که رزين نيمه سختي با حداقل واکنش مي باشد.
3- چسب ها يا ملات سنگهاي آنتيک الزاماً نبايستي رنگ آميزي شوند و رنگ آميزي آنها به انتخاب مصرف کننده است و سليقه اي است.

14- براي دفع ضايعات همواره نکات ذيل بايستي مد نظر باشد:

1- سهولت انجام عمليات دفع ضايعات.
2- هزينه عمليات دفع ضايعات با توجه به واحد حجم سنگ توليدي.
3- موقعيت محلي که براي دفع ضايعات در نظر گرفته شده است.
4- سرعت پر شدن محل دفع ضايعات.
5- درمعادن زيرزميني مناطقي که کار استخراج در آنها به اتمام رسيده است مي توان آنها را با ضايعات پرکرد.
6- نصب تابلوي محل دپوي ضايعات.
7- فاصله ي دپوي ضايعات از محل سنيه کار از بابت جلوگيري از آلودگي زيست محيطي.
8- تفکيک دپوي ضايعات از دپوي مواد معدني.
9- احداث کارخانه بازيافت ضايعات در جوار دپوي ضايعات از نظر اصول فني و مهندسي و توجيهات اقتصادي.
10- محل هاي ريختن مواد باطله بايستي در پروژه ها مشخص گردند.

15- مشکلات و معايب و نواقص فرآوري سنگهاي آنتيک و هم چنين مشکلات سنگهاي آنتيک توليد شده:

1- آب: با توجه به پردازش ضايعات، دوغاب و خرده برشها اهميت آن خيلي زياد شده است که اين امر، بويژه درکارخانجات فرآوري آشکار است.
2- عدم شناخت کافي نسبت به تکنولوژي جديد دستگاههاي مورد نياز.
3- عدم وجود مرکز اطلاع رساني علمي و بازرگاني در اين زمينه.
4- کمبود متخصصان کارآمد در بخش سنگهاي آنتيک.
5- عدم تخصيص اعتبار لازم.
6- استفاده از سنگهاي تراورتن و مرمريت و مرمرها در فضاي باز بدليل بارانهاي اسيدي شهرهاي بزرگ مثل تهران، پس از چند سال درخشندگي ، کيفيت خود را از دست داده و چهره ساختمان را کهنه تر نشان ميد هند.
7- استفاده از سنگهاي گرانيتي که پرتو زا هستند در فضاهاي بسته و مرطوب (مانند ايستگاهها ي مترو) خطرناک هستند.
8- مديرکل حفاظت محيط زيست استان مرکزي اعلام نمود که 20 واحد آلاينده زيست محيطي در اين استان در 3 ماهه نخست سال جاري 85 ، اخطار تعطيلي دريافت کرده اند که اين واحد ها عمدتاً سنگبري، بازيافت ضايعات، پخت آسفالت که تخليه آلاينده هاي آنها در محيط تأثير مطلوبي بر منابع آب، خاک و هواي منطقه دارد.
9- پائين بودن ميزان تقاضا براي مصرف سنگهاي باطله فرآوري شده را مي توان عامل اصلي تمايل بخش خصوصي به توليد اين محصول داشت.

16- توجيه اقتصادي سنگهاي آنتيک:

1- از نظر قيمت، سنگهاي آنتيک بمراتب قيمتي کمتر از سنگهاي طبيعي دارند، چرا که کارهاي دشواري که روي سنگ طبيعي براي رساندن آن به بازار و قابل استفاده کردن آن انجام مي شود در مورد سنگهاي آنتيک غير ضروري مي نمايد و داراي وزني کمتر و ضخامتي کوچکتر مي باشند.
2- قطعات تخت آن در مقياس m2 و قطعات باريک آن در مقياس متر بفروش ميرسد.
3- سنگهاي ضايعاتي بدست آمده بصورت تني فروخته مي شوند.

1-16 مقايسه فروش سنگ تراورتن و فروش ضايعات آن:
سنگ تراورتن که معمول آن حدود تني هفتاد هزار تومان ميباشد در هر تن حدود هفت متر مربع 7m2 سنگ توليد مي شود، در حاليکه هر تن Ton هزينه اي معادل 30000 تن را جهت برش در بردارد که پس از برش هر متر آن حدود 6000 تومان را جهت رزين و ساب بخود اختصاص ميدهد. پس هر تن سنگ تراورتن 106= 30+6+70 تومان هزينه داشته تا 7m2 سنگ بدهد، يعني هر متر پانزده هزار تومان، اين سنگ در بازار به متري 19-17 هزار تومان فروخته مي شود يعني بازاء برش هر تن سنگ حدود 30-14 هزار تومان سود حاصل مي شود. در حاليکه ضايعات سنگ تراورتن به تني حدود 6-5 هزار تومان فروخته مي شود، بازاء هر تن ضايعات حدود هفت متر 7m سنگ آنتيک بدست ميآيد. هزينه فرآوري ضايعات حدوداً معادل همان هزينه در سنگ ساختمان است يعني هر تن حدوداً 40 هزار تومان را در بر دارد و از فروش آن بازاء هر متر حدوداً 000/000/1000 ريال حاصل مي شود.

2-16 فروش معرق:
در معرق بهمين شکل هزينه ي سنگ برنز و ضايعات بکار رفته تا حدود هر متر مربع 40 هزار تومان بعلاوه دستمزد روزانه 15 هزار تومان کارگر معادل 30 هزار تومان جهت 2 روز ساخت يک متر مربع 1m2 معرق با در نظر گرفتن اجاره کارگاه مصالح، ابزار آلات حدوداً هشتاد هزار تومان 80000 تومان بازاء هر متر مربع m2 ميباشد. در حاليکه هر متر مربع بين 300- 200 هزار تومان به قيمت کيفيت در ساخت بفروش ميرسد لذا مشاهده ميگردد کار با ضايعات در صورتيکه با برنامه ريزي و بصورت گسترده انجام مي شود بسيار مقرون بصرفه خواهد بود.

3-16 واحدهاي کانه آرايي سيار و قيمت تمام شده:
واحدهاي کانه آرايي سيار قيمت تمام شده فرآوري باطله را کاهش ميدهند.

4-16 واحدهاي سنگبري کشور و سرمايه و گردش مالي:
در حال حاضر حدود 5000 واحد سنگبري با 37 هزار ميليارد ريال سرمايه و گردش مالي 25 هزار ميليارد ريال در کشور فعال هستند.

5-16 قيمت سنگهاي آنتيک مصنوعي:
اگر قيمت يک متر مربع سنگ معمولي بين 25 تا 30 دلار باشد سنگ مصنوعي داراي قيمتي بين 37 تا 40 دلار ميباشد.

6-16 دلائل بحران سنگ در ايران با توجه به بحران اقتصادي:
1- سيطره مافياي سنگ که با تحميل باجهاي گزاف بر توليد کنندگان سنگ، سبب گران شدن و در نتيجه غير رقابتي شدن قيمت اين کالا شده است 2- واردات سنگهاي خارجي بويژه از کشور چين که بدليل قيمت ارازان سنگ ايراني را در معرض رقابتي نا برابر قرار داده است. 3- گسترش فراوان کارخانه هاي سراميک در سالهاي اخير که هر يک معادل صد واحد سنگبري کاشي توليد ميکنند و با قيمتي بسيار ارزانتر از سنگ بدست تصرف کننده ميرسانند.

7-16 دلائل سودآوري ضايعات در سنگها:
با توجه به اينکه بازيافت باطله ها در کنار مواد اوليه (معدن و کارخانه) صورت ميگيرد و هزينه هاي جانبي ذيل را نخواهيم داشت: 1-هزينه حمل و نقل 2- هزينه حفاري 3- هزينه بهره برداري

8-16 ارزش افزوده سنگ تراورتن:
ارزش افزوده سنگ تراورتن پنج دلار( 5 دلار) در هر متر مربع سنگ ميباشد.

9-16 هزينه دفع ضايعات دوغاب پردازش در ايتاليا:
با در نظر گرفتن پردازش m2 10000 محصول در ماه و احتساب هزينه دفع ضايعات دوغاب پردازشي که امروزه در ايتاليا در حدود يک دلار $ 1 براي هر m2 است.

10-16 سنگهاي مصنوعي آنتيک و قاچاق آنها و ارزش افزوده:
سنگهاي مصنوعي فاقد ارزش افزوده هستند و در واقع با ورود آنها تنها ارز از کشور خارج ميگردد و از طرفي بخاطر عدم وجود هيچگونه کنترلي بر اينگونه سنگها، بسياري از آنها پس از ساخت بهمراه طلا، حتي به قيمت سنگ طبيعي ناآشنا فروخته مي شوند، و هم اکنون در کشور ما درصد زيادي از سنگهاي قيمتي استخراج شده بصورت قاچاق از کشور خارج ميگردد و از طريق دبي و امارات براي فرآوري به کشورهايي مانند هند و پاکستان ميرود و بعد از فرآوري دوباره بطور قاچاق وارد کشور مي شود و اينکار باعث مي شود ديگران از ارزش افزوده مواد اوليه ما استفاده نمايند که در نتيجه باعث مي شود در کشور ما کارهاي توليد متوقف شود و قاچاق سنگ فيروزه بخارج از کشور جزو اين موارد باشد و بنا به گفته کارشناسان ظرف يک دهه گذشته از 70% فيروزه تراشان در بازار رضا مشهد که قطب اصلي تراش نگين ايران است تغيير شغل داده اند.

17- بزرگترين مصرف کنندگان سنگهاي باطله فرآوري شده و افزايش واحدهاي کانه آرايي سيار:

شهرداريها و ارگانهايي که فعاليتهاي عمراني دارند بعنوان بزرگترين مصرف کنندگان سنگهاي باطله فرآوري شده کشور ميباشند و در صورتيکه شهرداريها ميزان مصرف سنگهاي باطله فرآوري شده را افزايش دهند بخش خصوصي بدنبال ايجاد واحدهاي کانه آرايي سيار خواهد رفت . با سرمايه گذاري در اين زمينه اقدام به فرآوري سنگهاي باطله خواهد کرد.

1-17- تعداد واحدهاي کانه آرايي جهت فرآوري سنگهاي باطله: تاکنون 5 (پنج) واحد کانه آرايي جهت فرآوري سنگهاي باطله در کشور ايجاد شده که فقط يکي از آنها در کنار معدن مستقر است و بقيه درکارگاههاي خارج از معادن مستقر شده اند.

2-17- کارخانجات سنگهاي تراورتن فرآوري شده خارج از کشور: 1- کارخانه سنگ منطقه جبل علي دوبي 2- کارخانه سنگ شارجه، در حال حاضر فرآوري سنگهاي ايراني در يک کارخانه در منطقه جبل علي دوبي انجام مي شود که توان توليد اين کارخانه حدود m2 15000 متر مربع سنگ در ماه است و کارخانه ديگري در شارجه احداث گرديده که علاوه بر خريد سنگ خام مقداري از سنگهاي تراورتن توليد ايران را فرآوري و صادر ميکند.

3-17- بزرگترين پروژه بازيابي زمين در جهان: اولين جزيره جهان جزيره نخل جميره در دبي بمساحت km2 30 بخشي از برنامه اي است که بزرگترين پروژه بازيابي زمين در جهان خوانده مي شود و نتيجه 5 سال جابجايي ميليونها تن از شن و ماسه هاي خليج فارس و سنگهاي استخراج شده است.

4-17- مهد صنعت سنگ تزئيني جهان: منطقه کارا را ايتاليا بعنوان مهد صنعت سنگ تزئيني جهان شناخته مي شود و تکنولوژي توليد سنگهاي آنتيک و مصنوعي از سال 1960 در ايتاليا پديد آمد و اولين کارخانه توليد سنگهاي آنتيک و مصنوعي مربوط به شرکت برتون ايتاليايي بوده که پيش از 80 نمايندگي در کشورها و 3 نمايندگي در ايران دارد.

5-17- پر مصرف ترين کشوري که از سنگ تراورتن استفاده مي نمايد و سنگهاي تراورتن نيمه فرآوري شده: بخش عمده صادرات سنگهاي تزئيني ايران بخارج از کشور سنگهاي تراورتن است که 90% سنگ تراورتن توليد شده در دنيا بمصرف آمريکا ميرسد و اين سنگها بصورت نيمه فرآوري شده بخارج صادر شده و حدود 50% ارزش افزوده اين سنگها نصيب کشور مي شود. سنگهاي تراورتن با ضخامت دو برابر آنچه مورد نياز بازار آمريکاست حمل مي شوند و در آنجا پس از فرآوري و برش و کاهش ضخامت سنگ، اين محصول به خريداران آمريکا فروخته مي شود و البته اين فرآوري بين 15 تا 20% ضايعات بهمراه دارد.

6-17- ايجاد واحد کانه آرايي سيار درکنار معدن: تاکنون تنها واحد کانه آرايي در کنار معدن سنگ در سيرجان قرار دارد.

7-17- احداث اولين کارخانه توليد سنگهاي مصنوعي در خوي: احداث اولين کارخانه توليد سنگهاي مصنوعي در خوي با استفاده از ضايعات سنگهاي طبيعي روزانه m2 120 سنگ مصنوعي که مقاومت آنها 4 برابر سنگهاي طبيعي است توليد خواهد شد.

8-17- استاندارد جهاني از هر تن سنگ ماده معدني قابل استخراج شده: استانداردهاي جهاني از هر تن سنگ معدن حدود 650 کيلوگرم ماده معدني قابل استخراج مي شود گفت اين رقم درايران حدود kg350 و با اين ترتيب در کشورهاي ديگر از دو سوم سنگ استخراج شده ماده معدني قابل مصرف حاصل مي شود ولي در ايران اين رقم به يک سوم ميرسد.

9-17- ضايعات سنگ در کشور ما (ايران) با ذکر مثال يکي از معادن سنگ تراورتن: در کشورما 90% ضايعات مواد نرم جهت توليد پلاک مورد استفاده قرار ميگيرد. هم چنين در معدن سنگ تراورتن دينگه کهريز همدان در مسير همدان- ملاير بلوکهاي کوچکتر و با وزن حدود 7 تن کمتر جزء ضايعات محسوب ميگردد و از مواد باطله براي توليد سنگهاي آنتيک و لقمه استفاده ميگردد.

10-17- ميزان سنگهاي بريده شده از سال 83 تاکنون: ميزان سنگ بريده شده از سال 83 تاکنون در بيش از 5000 واحد سنگ فرآوري شده کشور بالغ بر m2 000/000/70 ميليون متر مربع مي باشد.

11-17- ميزان دخاير تراورتن و مرمر در کشور: تراورتن حدود 450 ميليون تن و مرمر 44 ميليون تن برآورد شده است.

18- کاربردها و مصارف سنگهاي آنتيک و هم چنين استفاده از ضايعات سنگها:

1- ايجاد لقمه سنگ از ضايعات سنگها: با احداث و نصب يکدستگاه کم هزينه براي خرد کردن سنگها مخصوصاً ضايعات سنگ مي توان شکل و ابعاد آنها را بصورت اصطلاحاً لقمه سنگ براي مصارف شهرسازي، سنگفرش کردن پياده روها هم چنين جدولسازي کنار خيابانها انجام داد. البته از سنگهاي قله با ابعاد کم نيز مي توان در شهرها بخصوص شهر همدان در وسط جداول خيابانها استفاده کرد و البته در وسط بلوار هاي اصلي شهر همدان قلوه سنگهاي گرانيتي رنگ نشده قرار داده اند که نماي زيبايي به خيابانهاي شهر ميدهند.

2-رنگ آميزي ضايعات سنگهاي تراورتن و تشکيل سنگهاي آنتيک رنگي: ضايعات سنگهاي تراورتن را مي توان رنگ نمائيم که چون سنگ متخلخل است راحتر هم رنگ مي پذيرد و هم چنين اگر رنگ آن روشن تر باشد اين عمل بمراتب راحتر نيز خواهدشد سپس اين خرده سنگها که برنگهاي مختلف در آمده اند را به زيبايي درکنار هم چسبيده و بهم مي چسبانيم که ظاهري بسيار زيبا پيدا ميکند.

3-استفاده از ضايعات براي ايجاد آبگير يا سيل بند: در برخي معادن که داراي چشمه هاي دائمي و همچنين آبراهه ميباشند مي توان از ضايعات سنگها براي ايجاد يک آبگير يا سيل بند در پائين دست معدن استفاده نمود که در معدن سنگ گرانيت اوزمان همدان اينکار انجام شده و از آب اين آبگير براي آبياري زمين هاي کشاورزي پائين دست استفاده مي شود.

4-استفاده ضايعات در باغچه هاي تزئيني: معمولاً براي کف ديواره ها، ديواره کوتاه باغچه هاي تزئيني از ضايعات و نخاله هاي آن در ابعاد 2 cm – 4 cm استفاده مي شود.

5-استفاده از ضايعات سنگ تراورتن بعنوان سنگ لاشه: بطور کلي استفاده از ضايعات سنگ تراورتن بعنوان سنگ لاشه در صورتيکه ابعاد اين سنگها به اندازه 20 cm × 20cm باشد مي توان از آنها بعنوان سنگ لاشه استفاده نمائيم.

6-استفاده از ضايعات در صنايع مختلف: صنايع مختلف عبارتند از:

1- صنعت سيمان
2- مصنوعات سنگي و هنري
3- مجسمه سازي
4- پودر سنگ
5- سنگ موزائيک
6- کاشي سنگي
7- سنگ مصنوعي
8- صنايع شيميايي
9- توليد کاغذ
10- پلاستيک سازي
11- سنگفرش
12- مصالح ساختماني
13- سر ميزي
14- غوري
15- چراغ پايه
16- ظروف مجسمه سازي
17- سنگهاي تزئيني
18- شيشه هاي روميزي
19- ظرفشوي آشپزخانه
20- وان حمام
21- دانه تسبيح سنگ
22- جواهر سازي
23- زيبا سازي استخر
24- سرويسهاي بهداشتي با رنگهاي مختلف
25- لوازم آرايشي
26- روکار مساجد و ساختمانها
27- ساخت وسايل منزل مانند دور آينه
28- ساخت لوستر
29- کف پوش هتل ها
30- در توليد بتن و سيمان
31- خرده ها را با همان شکل نامنظم کنار قرار داده و براي نماي ساختمان استفاده مي شود.
32- صنايع لاستيک سازي
33- رنگسازي
34- ملات
35-شيشه
36- سراميک
37- تغذيه حيوانات
38- کودها
39- خرده برشهاي بلوکها
40- محصولات نيمه تکميل شده
41- قطعات توليد شده نهايي
42- دوغاب پردازش
43- توليد سيمان مصنوعي براي ساختن آجر و مصالح ساختماني
44- زيرسازي جاده ها
45- بعنوان موج شکن در سواحل درياها (کاهش فرسايش)
46- صافيهاي شني تصفيه خانه ها
47- بازسازي بناهاي قديمي
48- بندهاي آبخيزداري
49- اماکن متبرکه و امام زاده ها
50- سالن هاي سخنراني
51- دکوراسيون ويلاها
52- سيستم هاي آشپزخانه (ظرفشويي- اوپن و...)
53- دکوراسيون هاي داخلي منازل
54- منبر
55- ظروف سنگي
56- کاشيهاي سنگي.

7- استفاده از پودر سنگ آهک حاصل از ضايعات سنگبري بر خواص آجر ساختماني: در تحقيقات انجام گرفته، پودر سنگ آهک حاصل از ضايعات سنگبري سنگهاي کربناتي بعنوان افزودني تخلخل زا در آجر بررسي شده، با نسبت هاي مختلف خاک و پودر سنگ آهک، نمونه هاي آجر ساخته شده، آزمايشهاي اندازه گيري چگالي بدنه، جمع شدگي هاي خشک شدن و پختن، جذب آب، مقاومت فشار و ضريب هدايت حرارتي بعمل آمد.

پس از يافتن درصد بهينه ي افزودني در آزمايشها، توليد نيمه صنعتي سفال سبک و هم چنين آجر سبک سوراخدار با استفاده از پودر سنگ آهک ضايعاتي با موفقيت انجام شد، علاوه بر سبک شدن آجر ناشي از خروج Co2 در هنگام پخت وجود کليت از جمع شدگي پخت و متراکم شدن بدنه جلوگيري کرد.

8- کاربرد و مصارف ضايعات سنگ در توليد کاشيهاي آنتيک: کاشيهاي آنتيک شامل کاشيهاي دوره ويکتوريا، کاشيهاي دستي و انواع تزئيني هستند. اين کاشيها مانند ديگر آثار هنري و سنتي، کاشيهاي منقوش بدست و آنتيک به قرنها و مکانهاي متفاوتي تعلق دارند. گرچه تعدادي از اين کاشيها با قيمت هاي بسيار بالا خريد و فروش مي شوند ليکن اکثر آنها داراي قيمت مناسبي هستند. در آمريکا هنر کاشي سازي در اواسط سال 1800 شروع شد و تمام اين کاشيها در کلکسيونها قرار دارند.

9- استفاده و مصرف سنگهاي رودخانه اي در ساخت جواهر سازي River Stone: سنگهاي رودخانه اي عبارتند از ريگهاي کروي صاف که در رودخانه ها و سواحل يافت مي شوند، عمل آب و سنگهاي ديگر روي سنگهاي رودخانه اي بطور طبيعي باعث سائيدگي آنها مي شوند، سنگهاي رودخانه اي بعنوان دانه تسبيح سنگ در جواهر سازي استفاده مي شوند.

10-کشف ماده جديدي براي برطرف کردن دود و گاز ناشي از حرکت خودروها جهت نصب در سنگفرشهاي حاصله از باطله ها: يک شرکت ژاپني با الهام از شرايط آب و هوايي پراگ، پايتخت جمهوري چک، ماده تازه اي را تکميل کرد که از آن مي توان در سنگفرش کردن پياده روها استفاده نمود، اين ماده در عين حال قادر است دود و گاز ناشي از حرکت خودروها را تصفيه نمايد، شهرداري منطقه وست مستر در پايتخت انگليس در اروپا که طرح استفاده از اين ماده را در سنگفرش کردن پياده روها بمورد اجرا در آورده است، قطعات مکعب شکلي که با استفاده از ماده جديد ساخته مي شوند حاوي کاتاليزور دي اکسيد تيتانيوم است که مي تواند در هواي آفتابي با ماده اکسيد نيتروژن که از اگزوز اتومبيلها متصاعد مي شود، واکنش شيميايي انجام دهد و اين گاز آلوده ساز را به دو عنصر اکسيژن و نيتروژن تجزيه کند، سنگهايي که در سنگفرش پياده روهاي شهر پراگ بکار رفته بطور طبيعي حاوي کاتاليزور در دي اکسيد تيتانيوم است و وجود همين ماده موجب شده تا هواي اين شهر از اکسيد نيتروژن پاکسازي شود، اکسيد نيتروژن مانع تنفس عادي افراد مي شود و براي کسانيکه به بيمار آسم و برونشيت مبتلا هستند ناراحتي ايجاد ميکند. اين گاز هم چنين سبب سوزش چشمان و نيز خشک شدن گياهان مي شود. شرکت ژاپني سنگفرشهاي تازه خود را در شهر اوزاکامي ژاپن مورد آزمايش قرار داده و توانسته است آلودگي هوا را در اين شهر تا 80% کاهش دهد.

11- استفاده از ضايعات مرمريت و گرانيت ها:
از گرانولاتهاي مرمريت و گرانيت به اندازه هاي مختلف براي ساختن تايل هاي سيماني مرمرنما (Terrazo) و نيز براي ساختن کلوخه هاي مرمريت- رزيني و مرمريت – سيماني استفاده مي شود که در ساختن اسلب ها و بلوکهايي با ابعادي مشابه سنگ طبيعي کاربرد دارند.

19- مراحل خط توليد سنگهاي آنتيک:

با توجه به اينکه سنگهاي ضايعاتي کارخانجات که عمدتاً از جنس تراورتن است را به قيمتي ارزان خريداري شده و به کارگاه توليدات آنتيک حمل ميکنند و در آنجا قطعات تفکيک شده براساس ضخامت و ابعادشان در جاي مناسب قرار داده مي شوند، اين سنگها توسط کارگراني که استادکار و مختص اينکار در نظر گرفته شده اند برش داده مي شوند و به ابعاد منظم تبديل مي شوند بطور مثال بصورت cm10 طولي(cm 10 طولي: يعني سنگي که پهناي آن cm10 و طول آن نامشخص باشد.) پس از آن در بخش ديگري اين سنگها توسط کارگران ديگر به ضخامت يکدست cm1 برش داده مي شوند. بسته بنوع پايلوتي که در نظر است ساخته شود، سنگهاي بدست آمده را به قطعات کوچکتري مثلاً 2 × 2 cm يا 1 × 1 cm يا بهر شکل ديگري که مورد نياز طرح باشد برش ميدهيم، اين سنگها که به اشکال و ابعاد مورد نظر تبديل شد، هر گروه را بطور مجزا در دستگاه ميکسر قرار داده و درون دستگاه مقداري (حد معين) آب ريخته و دستگاه را روشن مي کنيم تا پس از چند ساعت در اثر سايش قطعات برش خورده روي يکديگر شکلي کهنه بخود بگيرند و پس از آن محصول بدست آمده را جهت خشک شدن در محل هاي مخصوص نگهداري ميکنند، پس از خشک شدن قطعات ، بسته بنوع طرح، قالب هائيکه از قبل به اين منظور طراحي و با موادي مثل سيليکون ساخته شده اند در اختيار کارگراني که در اين بخش عمدتاً خانم ها مي باشند قرار داده مي شوند، در اين بخش کارگران سنگهائيکه را به اشکال مختلف تهيه شده را در جاهاي در نظرگرفته شده درون قالبها مي چينند، هنگام چيدن آنها، شکل و طرح سنگها کاملاً اختياري و با برنامه ريزي انجام مي شود. پس از جايگزيني قطعات در قالبها، پارچه متري برش خورده به اندازه مساحت قالبها را روي سنگ و قالب قرار داده و روي آنرا چسب کاري ميکنند، چسب کاري بايستي کاملاً با دقت انجام شود، براي چسب کاري معمولاً از چسب چوب استفاده مي شود. پس از چسب کاري و خشک شدن چسب، قالبها را برعکس کرده و قالب را خارج ميکنند. دراين هنگام پس از تميز کردن کار توليد شده، قابل عرضه به بازار مصرف مي باشد.

1-19- مراحل خط توليد سنگهاي آنتيک از طريق چرمي کردن لايه روي سنگها: مي توان مرحله ديگري را روي توليدات انجام داد و آنهم چرمي کردن لايه رويي سنگها مي باشد در اين خصوص با استفاده از فرچه هاي پلاستيکي مخصوص سطح سنگها را پوليش ميکنند که باعث چرمي شدن سنگها مي شود، اينوع عملکرد در مورد بسياري از سنگها از جمله مرمريت ها، مرمر تراورتن و چيني صادق است. البته چنانچه با سنگي غيراز تراورتن انجام شود نياز به تأثير دادن اسيد کلريدريک نيز مي باشد که هنگام استفاده از ميکسر انجام مي شود، عملکرد بدين گونه است که قطعات بزرگتر در ضايعات جمع آوري شده را به ضخامت cm1 برش ميدهند.

2-19- مراحل خط توليد سنگهاي آنتيک از طريق معرق: در کار معرق نيز در ابتدا از سنگ تراورتن بصورت پلاک فرضي طرح استفاده مي شود، طرح مورد نظر را روي سنگ اجرا نموده و در نوع بازاري آن از نوارهاي cm0.5 برنزي استفاده ميکنند و نوارها را روي خطوط طرح و روي سنگ تراورتن با چسب مي چسبانند، پس از خشک شدن نوارهاي برنزي سنگهاي رنگي آماده شده را مطابق با رنگ و اشکال موجود در طرح برش ميدهند. بمنظور دقت در برش طرح، همانگونه که طرح روي سنگ تراورتن اجرا مي شود کپي همان طرح تهيه شده روي سنگهاي cm1 رنگي چسبانده شده و سپسس برش داده مي شود، در اينحالت قطعات برش خورده در جاي مشابه به خود در طرح قرار داده شده و چسبانده مي شود، به اين منظور از چسب سنگ استفاده مي شود، پس از چسباندن کليه قطعات موجود در طرح، تابلو را با دستگاه ساب مي سايند تا بصورت يکپارچه درآيد، پس از ساييدن تابلو پرداخت شده و براق مي شود که در اينحالت قابل عرضه به بازار مي باشد.

3-19- نحوه توليد سنگهاي مصنوعي آنتيک: در برخي از کشورهاي خارجي از ضايعات سنگ بهترين نوع سنگ را تهيه ميکنند. نحوه توليد اينوع سنگها به اين نحو است که ابتدا سنگ را پودر کرده و سپس با مواد خاص مخلوط نموده و بهر صورت اندازه و در هر قطر که مي خواهند شکل دهي ميکنند.

4-19- دستگاههاي فرآوري دوغاب پردازش و پساب: دستگاههاي فرآوري دوغاب پردازش و پساب، بنحوي طراحي شده اند که ضمن کاهش حجم دوغاب تا حد ممکن آب را مجدداً مورد استفاده قرار دهند.

20- نتيجه گيري و پيشنهادات:

با عنايب به بلا استفاده بودن ضايعات در معادن و کارخانجات فرآوري و هزينه توليد سنگهاي آنتيک که بمراتب از هزينه هاي توليد پلاک در سنگهاي تزئيني کمتر مي باشد پيشنهاد ميگردد وزارت صنايع و معادن از اجراي طرح تأسيس کارگاه هاي توليد سنگهاي آنتيک در جوار معادن و هم چنين در جوار کارخانجات فرآوري سنگ (در جوار دپوي باطله) حمايت نمايد از بابت
1- اشتغال
2- سودآوري
3- ارزش افزوده
4- استفاده بهينه از ضايعات.

15 دی 1390 12660